بررسی روابط متقابل تغزل سعدی و موسیقی آوازی ایران

Authors

ذوالفقار علامی

گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران محیا ستوده نیا

دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

abstract

فرم های شعر فارسی ـ حداقل از زمان رودکی تاکنون ـ نقش عمده ای در شکل گیری موسیقی آوازی ایران ایفا کرده است. در اغلب آوازهای ایرانی، از روزگاری که بر روی صفحه‏های گرامافون ضبط می شده تا امروز، رد و نشانی از غزل های سعدی آشکار است. این نشان گاه چنان برجسته است که گویی برای روایت موسیقایی احوال درونی خواننده (و نوازنده)، بستری سازگارتر از غزل سعدی فراهم نبوده است. پرسش اینجاست که چرا تا این اندازه غزل سعدی با موسیقی ایرانی عجین شده است؟ یا کدام ویژگی در سخن سعدی است که غزل او را در روایت موسیقی ایرانی با چنین اقبالی مواجه کرده است؟ چنانکه گویی سعدی غزل‏هایش را جز به این هدف نسروده، یا با ردیف کنونی موسیقی ایرانی آشنا بوده است! برخلاف شعرایی مانند منوچهری، رودکی، فرخی و... که به صراحت به نوازندگی و خوانندگی خود اشاره کرده اند، سعدی ادعایی در موسیقی دانی ندارد. پس کدام لطیفه نهانی شعر وی را بیشتر از شعرای مدعی با ردیف موسیقی ایران سازوار کرده است؟ مقالۀ حاضر، با تکیه بر روش تحلیل محتوا، تلاشی برای پاسخ به این چراهاست. نتیجۀ بررسی‏ها نشان می‏دهد که غزل سعدی نمونه‏ای بی نقص از سهولت و روانی توأم با وحدت موضوع و اشتراک مضمون است. همچنین، سخن سعدی دارای وزن سیال و روان، مبتنی بر روایت یک واقعه است. از سوی دیگر، همنشینی سحر آمیز واج‏ها اثرگذاری آهنگ غزل او را بیشتر کرده و رابطه متقابلی را میان ابیات غزل و نغمه‏های موسیقی پدید آورده است. چنین مشخصه‏هایی سخن سعدی را در روایت موسیقی آوازی ایران با اقبالی بی نظیر مواجه کرده است. واژه های کلیدی: تغزل سعدی، موسیقی آوازی ایران.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پیدایش موسیقی آوازی در تیترا‍ژ سریالهای نمایشی در سیمای جمهوری اسلامی ایران با مطالعه ی موردی موسیقی آوازی تیتراژ سریال "مدار صفردرجه" و " سریال آسمان همیشه ابری نیست "

در این رساله با عنوان پیدایش موسیقی آوازی در تیترا‍ژ سریال های نمایشی در سیمای جمهوری اسلامی ایران با مطالعه ی موردی موسیقی آوازی تیتراژ سریال «مدار صفردرجه» و سریال «آسمان همیشه ابری نیست»، رابطه ی موسیقی آوازی با یک اثر نمایشی سریالی بررسی می شود؛ رابطه ای که تحت تأثیر دو عنصر هنری موسیقی و درام است. باید در نظر داشت که با وجود اهمیت موسیقی فیلم و خصوصاً موسیقی آوازی در عنوان بندی فیلم ها و ...

15 صفحه اول

روابط متقابل ژئوفرهنگی بین بلوچستان ایران و پاکستان درعصرجهانی شدن

استان سیستان و بلوچستان بیش از 1100 کیلومتر مرز مشترک با کشورهای پاکستان و افغانستان دارد و می توان از دلایل مختلفی برای روابط بین آنها یاد کرد، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی از جمله دلایل اصلی رابطه ی متقابل بین بلوچ های ایران و پاکستان است که دارای فرهنگ، زبان و نژاد مشترکی هستند. علاوه برروابط فوق، روابط عاطفی و نسبت های فامیلی بین مردم این مناطق نیز وجود دارد که باعث رفت و آمد قانونی و غی...

full text

روابط متقابل میان سازهای موسیقایی ایران و چین

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه‌ی تأثیرات متقابل سازهای موسیقایی ایران و چین در طول تاریخ است. بر اساس نتایج این پژوهش، می‌توان تاریخ تبادلات موسیقایی ایران و چین را به دو دوره‌ی باستان و اسلامی تفکیک کرد. در دوره‌ی باستان فرهنگ موسیقایی ایران بر موسیقی چین نفوذ داشته است، می‌توان به نفوذ بربت ایرانی در اوایل دوره‌ی ساسانی اشاره کرد که از طریق جاده‌ی ابریشم و نفوذ مانویان در منطقه‌ی تورفان چین رخ داد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فنون ادبی

جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۸۵-۹۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023